مهارت های زندگی ؛ انواع و اهمیت آن

[contact_info title= “مهارت های زندگی ؛ انواع و اهمیت آن”] 

همه ما کم و بیش با عنوان مهارت های زندگی آشنا هستیم. اغلب عنوان مهارت های زندگی را در رسانه ها ، برنامه های روانشناسی و …. شنیده ایم. ولی شاید کمتر با کاربرد آن ، فوایدش و نحوه یادگیری مهارت ها آشنا باشیم.  دنیای ما روز به روز ماشینی تر و پیچیده تر می شود. همه چیز تخصصی شده و روابط آدم ها نیز تحت تاثیر تکنولوژی قرار گرفته است. در این میان ، مسائل خاص انسان که در واقع محور زندگی هستند ، به حاشیه رانده شده و از آن غفلت شده است ، و آن بخشی از علم که مربوط به مهارت های زندگی و آرامش انسان است ، مورد چشم پوشی قرار گرفته است.

مهارت های زندگی توانایی های هستند که به ما کمک می کنند تا در موقعیت های مختلف ، عاقلانه و صحیح رفتار کنیم. به طوری که آرامش داشته باشیم ، لذت ببریم و در عین حال با دیگران ارتباط سازگارانه و مفیدی را برقرار کنیم و بدون توسل به خشونت و یا خودخوری بتوانیم مسایل پیش آمده را حل نماییم و ضمن کسب موفقیت در زندگی احساس شادمانی داشته باشیم.  در ادامه این مقاله در مورد مهارت های زندگی ؛ انواع و اهمیت آن خواهم پرداخت.

منظور از مهارت های زندگی چیست؟

در تعریف مهارت های زندگی می توان چنین بیان کرد: که توانایی انجام رفتار سازگارانه و مثبت به گونه ای که فرد بتواند با چالش ها و ضروریات زندگی روزمره خود کنار بیاید. به طور کلی مهارت های زندگی عبارتند از توانایی هایی که منجر به ارتقای بهداشت روانی افراد جامعه ، غنای روابط انسانی ، افزایش سلامت و رفتارهای سلامتی در سطح جامعه می گردند.

مهارت های زندگی هم به صورت یک راهکار ارتقای سلامت روانی و هم به صورت ابزاری در پیشگیری از آسیب های روانی اجتماعی مبتلا به جامعه نظیر اعتیاد ، خشونت های خانگی و اجتماعی ، آزار کودکان ، خودکشی ، ایدز و موارد مشابه قابل استفاده است به طور کلی مهارت های زندگی ابزاری قوی در دست متولیان سلامت روانی جامعه در جهت توانمندسازی جوانان در ابعاد روانی اجتماعی است. این مهارت ها به افراد کمک می کنند تا مثبت عمل کرده ، هم خودشان و هم جامعه را از آسیب های روانی اجتماعی حفظ کرده و سطح بهداشت روانی خویش و جامعه را ارتقا بخشند.

مهارت های اصلی زندگی

کارشناسان مهارت های زندگی ؛ انواع و اهمیت آن را در چندین سطح دسته بندی می کنند:
• سطح اول : مهارت های پایه ای و اساسی روان شناختی و اجتماعی هستند این مهارت ها به شدت متاثر از فرهنگ و ارزش های اجتماعی هستند نظیر خودآگاهی و همدلی.
• سطح دوم : مهارت هایی هستند که تنها در شرایط خاص مورد استفاده قرار می گیرند نظیر مذاکره ، رفتار جرات مندانه و حل تعارض.
• سطح سوم : مهارت های زندگی کاربردی هستند نظیر امتناع از سو مصرف مواد.

مدل‌های آموزش مهارت‌های زندگی

 توانایی تصمیم گیری:

همه ما همواره در معرض تصمیم گیری های مهم هستیم. اگر بتوانیم تحلیل دقیقی از موقعیت داشته باشیم و همین طور از ویژگی های خود به خوبی آگاهی داشته باشیم می توانیم تصمیم های مناسبی در طول زندگی خود بگیریم.

• تصمیم گیری فعالانه بر مبنای آگاهی از حقایق
• تصمیم گیری بر مبنای ارزیابی دقیق موقعیت ها
• مهارت حل تعارض
• تشخیص راه حل های مشترک

 توانایی حل مساله:

دنیای امروز ، پر از مساله و چالش است. مهارت حل مسئله می آموزد که می شود به مشکلات هم به چشم یک فرصت نگاه کرد. به ما می آموزد که چگونه به دنبال حل مساله باشیم. گاهی به دنبال فشار روانی ناشی از مشکلات به دنبال راه حل های هیجان محور هستیم .

راه حل هایی که مانند یک  دارو های مسکن و آرام بخش هستند و به طور موقت باعث آرامش ما می شوند. اگر چه این راه حل ها همیشه هم بد نیستند اما در صورت استفاده افراطی از آن ها منجر به فرار فرد از مشکلات می شود و حتی گاهی باعث می شود که فرد برای اجتناب همیشگی از مشکلات به مواد مخدر روی بیاورد.

 توانایی تفکر خلاق:

تفکر خلاق به نگاه ما به مسائل جهت می بخشد. خیلی مواقع مشکلات با داشتن کمی خلاقیت حل می شوند. تفکر خلاق در انواع زمینه ها مانند محیط خانوادگی ، تربیت فرزند ، محل کار و … به کمک انسان می آید. همچنین نقش مهمی از پیشرفت های مهم انسان در تمامی زمینه ها با تفکر خلاق مرتبط است. یعنی علاوه بر حل مشکلات خود می توانیم به حل مشکلات دیگران نیز بپردازیم و حتی در پیشرفت علم بشریت سهیم باشیم.

توانایی تفکر انتقادی:

همه ما امروزه در معرض انواع اطلاعات قرار داریم. اطلاعاتی که خیلی از آن ها نادرست هستند. داشتن تفکر نقادانه به ما کمک می کند که بتوانیم اطلاعات درست را تشخیص دهیم و بهترین راه ممکن را انتخاب کنیم. این مهارت به ادراک از تاثیرات اجتماعی فرهنگی بر نگرش و رفتار ما کمک می کند. همچنین باعث می شود به این نکته واقف شویم که منابع اطلاعاتی همیشه درست نمی گویند.

توانایی ارتباط موثر:

این توانایی به فرد کمک می کند تا بتواند به صورت کلامی یا غیر کلامی و مناسب با فرهنگ ، جامعه و موقعیت خود را بیان نماید. بدین معنی که فرد بتواند نظرها ، عقاید ، خواسته ها ، نیازها و هیجان های خود را ابراز و به هنگام  نیاز  بتواند از دیگران درخواست کمک و راهنمایی نماید.

توانایی همدلی کردن:

یعنی یاد گرفتن نحوه درک احساسات دیگران. در این مهارت فرد می آموزد که چگونه احساسات افراد دیگر را تحت شرایط مختلف درک کند ، تفاوت های فردی را بپذیرد و روابط بین فردی خود را با افراد مختلف بهبود ببخشد.

مهارت مقابله با هیجان:

همه ما در طول عمر خود ، هیجانات منفی را تجربه کرده ایم. هیجانات منفی چندان خوشایند نیستند ، ولی وجود دارند. داشتن مهارت مقابله با آن ها به افزایش کیفیت زندگی کمک می کند. مهارت هایی همچون:

• شناخت هیجانات خود و دیگران
• مقابله صحیح با هیجانات
• مقابله با موقعیت هایی که قابل تغییر نیستند.

مهارت مقابله با استرس: 

استرس بخش جدایی ناپذیر دنیای امروزی است. در کنار همه تجهیزاتی که برای زندگی امروزه در اختیار داریم ، ضرورت استفاده از تکنیک های کنترل استرس انکار ناپذیر است. استرس بیش از حد تاثیرات مخربی بر کیفیت زندگی و سلامت بدن دارد. تکنیک کنترل استرس به آرامش بیشتر ما ، کیفیت زندگی و سلامتی جسم کمک خواهد کرد.

سه شیوه برای توسعه و بهبود مهارت های زندگی

سه شیوه مهم بهبود کیفیت در مورد موضوع مهارت های زندگی ؛ انواع و اهمیت آن شامل:

کارگاه آموزشی: 

در این شیوه ممکن است در قالب آموزش‌های کوتاه مدت ، میان‌مدت یا بلندمدت ، مهارت های زندگی را آموزش دهیم.

آموزش در عمل: 

در این شیوه ، قرار نیست آموزش رسمی برقرار باشد. بلکه هر کس می‌کوشد بسته به فضایی در آن حضور دارد ، در قالب فیلم ،‌ یا داستان ، نوشته‌ای که منتشر می‌کند و مطلبی که در شبکه های اجتماعی می‌نویسد و یا برخوردی که با دیگران در فضای فیزیکی یا مجازی می‌کند ، نمونه‌هایی از رفتار مناسب را آموزش دهد.

آموزش به افراد آسیب‌پذیر:

چه در میان کودکان و چه در میان بزرگسالان ، همیشه افراد آسیب پذیری وجود دارند که به علت شرایطشان ، نمی‌توانند برای یادگیری مهارت های زندگی اقدام کنند. یا ممکن است اصلا ندانند که چنین مهارت‌هایی برایشان مفید است. این افراد هم ممکن است توسط دولت‌ها ، سازمان‌های مردم‌نهاد و یا توسط هر یک از ما در برخوردهای روزمره‌ای که با آن ها داریم ، آموزش ببینند.

آموزش مهارت های زندگی مخصوص چه سنینی است؟

واقعیت این است که این آموزش ها مخصوص همه افراد جامعه است و متعلق به سن خاصی نیست. همه ما در تمام دوران زندگی خود باید تصمیم های مهمی متناسب با موقعیت اجتماعی همچون انتخاب رشته برای ورود به دانشگاه یا انتخاب همسر بگیریم ، با استرس و هیجانات منفی کنار بیاییم ، چالش های مختلفی را تجربه کنیم و به دنبال حل مساله باشیم. پس به این مهارت ها در تمام طول زندگی نیاز خواهیم داشت.

در نتیجه می توان اهمیت یادگیری “مهارت های زندگی ؛ انواع و اهمیت آن” را انکار ناپذیر دانست. بنابراین در صورتی که با مطالعه کامل این مقاله نیاز به کسب راهنمایی های بیشتر در این مورد داشته باشید می توانید با کارشناسان مرکز روانشناسی الو مشاوره در تماس باشید. همچنین چنانچه تمایل داشته باشید می توانید سایر مطالب روانشناسی ما را مطالعه نمایید:

[contact_info title= “مهارت های زندگی ؛ انواع و اهمیت آن”] 

شما می توانید در قسمت دیدگاه سوالات خود را با مشاوران ما درمیان بگذارید …